LXI.Verbum: praesens, imperfectum en futurum
van de capio-groep
|
INDICATIVUS
|
CONIUNCTIVUS
|
|||
praesens | ik neem | ik word genomen | ||
capio | capior | capiam | capiar | |
capis | caperis | capias | capiaris | |
capit | capitur | capiat | capiatur | |
capimus | capimur | capiamus | capiamur | |
capitis | capimini | capiatis | capiamini | |
capiunt | capiuntur | capiant | capiantur | |
imperfectum | ik nam | ik werd genomen | ||
capiebam | capiebar | caperem | caperer | |
capiebas | capiebaris | caperes | capereris | |
capiebat | capiebatur | caperet | caperetur | |
capiebamus | capiebamur | caperemus | caperemur | |
capiebatis | capiebamini | caperetis | caperemini | |
capiebant | capiebantur | caperent | caperentur | |
futurum | ik zal nemen | ik zal genomen worden | ||
capiam | capiar | |||
capies | capieris | |||
capiet | capietur | |||
capiemus | capiemur | |||
capietis | capiemini | |||
capient | capientur | |||
-----
|
-----
|
-----
|
-----
|
-----
|
imperativus | enkelvoud | meervoud | inf. actief | inf. passief |
neem! | neemt! | nemen | genomen worden | |
cape | capite | cápere | capi |
Leer de belangrijkste werkwoorden met de stamtijden van deze capio-groep:
1. | capio | cepi | captum | cápere | nemen |
accipio | accepi | acceptum | accípere | aannemen, ontvangen | |
2. | cupio | cupivi | cupitum | cúpere | begeren, verlangen |
3. | facio | feci | factum | fácere | maken, doen |
patefacio | patefeci | patefactum | patefácere | open maken, openen | |
conficio | confeci | confectum | confícere | voltooien | |
4. | fodio | fodi | fossum | fódere | graven |
5. | fugio | fugi | fugitum | fúgere | vluchten |
6. | iacio | ieci | iactum | iácere | werpen |
abicio | abieci | abiectum | abícere | afwerpen, wegwerpen | |
7. | (lacio | - | - | lácere | lokken ) |
allicio | allexi | allectum | allícere | aanlokken | |
elicio | elicui | elicitum | elícere | uitlokken | |
8. | pario | peperi | partum | párere | voortbrengen, verwerven |
9. | quatio | - | quassum | quátere | schokken, schudden |
concutio | concussi | concussum | concútere | hevig schokken | |
10. | rapio | rapui | raptum | rápere | grijpen, roven |
abripio | abripui | abreptum | abrípere | wegrukken | |
11. | sapio | sapi(v)i | - | sápere | wijs zijn |
12. | (specio | - | - | spécere | kijken) |
aspicio | aspexi | aspectum | aspícere | aanschouwen | |
De imperativus van facere = fac! Van patefacere = patefac! Maar van conficere : confice!
lacere en specere komen eigenlijk nooit voor; de samenstellingen allicere, elicere, aspicere etc zijn heel gebruikelijk.
Onthoud de betekenis van de woorden door associatie:
capere
> captive (en)
accipere > acceptgiro
cupere > Cupido
facere > faire (fa); facilis (la); fact (en)
patefacere > ?
conficere > confectie
fodere > fossa = gracht (la)
fugere > fuga (la); fugitive (en)
iacere > ?
abicere > abject
lacere > ?
allicere > ?
elicere > ?
parere > partus (medisch: baren)
quatere > ?
concutere > concussion (en)
rapere > rape (en) ?
abripere > ?
sapere > savoir (fa); homo sapiens
specere > ?
aspicere >aspect
Voorbeeld: capio : 1e persoon enkelvoud praesens actief (indic.) : ik neem
1.
capite
2. capti essent
3. cupiatur
4. si cuperes
5. fecerint (2 x)
6. faciebamus
7. fodimus (2 x)
8. fugisses
9. fugeris (2 x)
10. iecisse
11. iactus esse
12. sapivistis
13. pepererat
14. fossum iri
15. quassus
16. iacientur
17. rapui
18. parietur
19. cuperetur
20. si saperent
21. nisi cepisset
22. fodi (2 x)
23. rapta erat
24. fugistis
Kijk na: KLIK HIER.
1.
accipi
2. accepi
3. alliceris
4. allexeris (2 x)
5. elicueras
6. elicitum sit
7. patefaciemus
8. patefacerent
9. concussit
10. concussa erat
11. ut abripiamus
12. ne abriperetur
13. aspicis
14. patefac
15. confice
16. confectum erit
17. aspectus esse
18. aspici
19. abiecistis
20. abiectum esset
21. si elicietur
22. si alliceres
23. abripere
24. abripite
Kijk na: KLIK HIER.
Leer de volgende woorden:
affícere
: aandoen, aantasten, vervullen
clamor, -oris : geschreeuw, gejubel
conventus, -us : samenkomst, bijeenkomst
creare : scheppen, kiezen tot
decípere : misleiden, bedriegen
eruptio, -ionis : uitval, uitbraak, uitbarsting
existimare : menen, houden voor
imperator, -oris : opperbevelhebber
incípere : beginnen
interfícere : doden
laetitia : blijdschap
lapis, -idis : steen
munitio, -ionis : verschansing
praemium : beloning
Onthoud de woorden door associatie:
afficere
> affect
clamor > clamare (la); clamorous (en)
conventus > convent (en)
creare > creatie; creëren
decipere > deceive (en)
eruptio > eruptie
existimare > aestimare (la); estimate (en)
imperator > empereur (fa)
incipere > ?
interficere > ?
laetitia > laetus (la)
lapis > lapidair
munitio > munitie
praemium > premie
1.
Si populus hoc cuperet, eum regem faceremus.
(Let op de dubbele accusativus:
aliquem regem facere :
iemand koning maken.
Caesarem imperatorem creamus
: wij kiezen Caesar tot opperbevelhebber.)
2. Puer quamquam morbo affectus erat, tamen domi non
mansit.
3. Caesar nesciebat, quam in partem hostes iter
facerent.
4. Fama erat interfectum esse legatum magnamque
exercitus partem fugisse.
5. Si gloriam parere cupitis, milites, proelium facite!
6. Cum portae patefactae essent, ab oppidanis eruptio
facta est.
7. Magnis praemiis allectus Gallus epistulam Caesaris
intra munitionem castrorum abiecit.
8. Cum istud feceris, te virum improbum existimabo. [dubbele accusativus]
9. Pluto cum Proserpinam rapuisset, sub terram cum ea
fugit.
10. Multi eorum, qui lapidibus iactis vulnerati erant,
fugere cupiebant.
11. Epistula in conventu militum recitata omnes
laetitia magna affecit.
12. Hannibal ingenti omnium clamore imperator creatus
est.
(Let op de dubbele nominativus:
Hannibal .. imperator creatus
est : Hannibal is tot opperbevelhebber
gekozen.]
13. Si saperet, statim inciperet neque semper moram
quaereret.
14. Hunc virum si decipies, inimicum tibi facies.
Kijk na: KLIK HIER.
Lees
de tekst eerst door; zoek op wat je niet meer weet en
schrijf dan de vertaling op.
Kijk je vertaling na mbv. het antwoordmodel [opent in nieuw
venster].
De Bruto
Tarquinio
Superbo, ultimo Romae regi, prodigium venit: ex
columna lignea subito anguis prosiluit. Rex ignarus,
quod omen id prodigium sibi portenderet, legatos
Delphos misit, ut oraculum consulerent. Legati erant
duo filii regis et tertius consobrinus Lucius Iunius,
cui Brutus cognomen datum erat propter speciem
stolidiorem. Minime autem stolidus erat.
Delphos cum venissent, deus more suo obscurum
responsum dedit, quo fortasse interitum Tarquinio regi
impendere praediceret, sed de ea re nihil constat.
Tum duo Tarquinii iterum consuluerunt et rogaverunt,
uter Romae potentior futurus esset. Ad hoc deus dixit
eum, qui primus matri osculum daret, potentissimum
Romae futurum esse.
Iuvenes in Italiam navigaverunt et ubi Brundisium
venerunt, duo Tarquinii statim Romam properaverunt.
Brutus autem cum de nave descenderet, aliquamdiu in
terra iacuit et deinde resurrexit. Omnes qui aderant
ridebant Brutique stupiditati illudebant; nemo autem
Brutum primum communi omnium mortalium matri, scilicet
terrae, osculum dedisse animadverterat.