LX.Comparatie (vervolg)
|
bonus | goed | melior | beter | optimus | best |
malus | slecht | peior | slechter | pessimus | slechtst |
magnus | groot | maior | groter | maximus | grootst |
parvus | klein | minor | kleiner | minimus | kleinst |
multus | veel | plus (neutr.) | meer | plurimus | meest |
multi | veel (mv.) | plures | meer | plurimi | meest |
A. Van sommige comparatieven en superlatieven bestaat geen stellende trap:
- | ocior | sneller | ocissimus | snelst |
- | potior | liever, eerder | potissimus | liefst, eerst |
B. Sommige comparatieven en superlatieven zijn verwant met voorzetsels of bijwoorden, terwijl er geen stellende trap bestaat:
deterior | slechter | deterrimus | slechtst | verwant met voorzetsel: de (vanaf) |
interior | meer naar binnen | intimus | binnenst | verwant met voorzetsel: intra (binnen) |
prior | eerder | primus | eerst | verwant met voorzetsel: pro (voor) |
propior | dichterbij | proximus | dichtstbij | verwant met voorzetsel: prope (dichtbij) |
ulterior | verder | ultimus | verst, uiterst | verwant met voorzetsel: ultra (voorbij) |
C. De stellende trap is uiterst zeldzaam bij de volgende woorden:
exterus | buiten gelegen | exterior | meer naar buiten gelegen | extremus | buitenst, uiterst |
inferus | beneden, laag | inferior | lager | infimus | laagst |
posterus | volgend | posterior | later | postremus | laatst |
superus | boven | superior | hoger | supremus | hoogst |
summus | hoogst, opperst |
In het meervoud, als zelfstandige naamwoorden, komen deze woorden vaak voor:
exteri :
buitenlanders, vreemdelingen
inferi : (de goden in)
de onderwereld
posteri : nakomelingen,
het nageslacht
superi : de goden (in
de hemel)
bonus > bonus
melior > ameliorate (en: verbeteren)
optimus > optimist
malus > malus
peior > pejoratief
pessimus > pessimist
magnus > Magnum
maior > majoor
maximus > winstmaximalisatie; Maxima
parvus > ?
minor > mineur
minimus > miniem; Ieniemienie
multus > multiculti
plus > +
plurimus > ?
ocior en potior?
deterior > deteriorate (en: verslechteren)
deterrimus > ?
interior > interieur
intimus > intiem
prior > prioriteit
primus > prima
propior > ?
proximus > approximately (en)
ulterior > ?
ultimus > ultiem
exterior > exterieur
extremus > extreem
inferior > inferieur
infimus > ?
posterior > ?
postremus > postremo (la: tenslotte)
superior > superieur
supremus > supreme (en)
summus > summum
Leer de volgende woorden:
aliquantum : nogal wat
Apollo, Apollinis : Apollo
complures : verscheidene
Delphicus : van Delphi, Delphisch
dimidium : helft
eruptio, -ionis : uitbarsting
Euripides, -is : Euripides
locuples, locupletis : welgesteld, rijk
natus : geboren
novissimum agmen : achterhoede
pretiosus : kostbaar
propterea quod : om die reden dat
quo ... eo : hoe ... des te
Salaminius : van Salamis, bij Salamis
sollicitare : verontrusten
valetudo, valetudinis : gezondheid(stoestand)
vitare : vermijden
Onthoud door associatie:
aliquantum > ali- en quantum >
quantiteit
complures > plus
dimidium > ?
eruptio > eruptie
locuples > ?
natus > ?
novissimum agmen > novus : nieuw, laatst; agmen =
kolonne
pretiosus > prijs
propterea quod > propter = wegens
sollicitare > solliciteren
valetudo > vale!
vitare > eviter (fa; eigenlijk van evitare =
vermijden)
1. Difficillimum est suam iram vincere,
multo difficilius quam hostem.
2. Multa in Graecia oracula celeberrima fuerunt,
nullum tamen celebrius quam Apollinis Delphici.
3. Decem annis ante pugnam Salaminiam Euripidem
natum esse legimus.
4. Numquam vinum vetustius et melius nos potavisse
clamavimus.
5. Quo plura habent homines, eo plura habere
desiderant.
6. Caesari nuntiatum est novissimum agmen ab hoste
oppugnari.
7. Haec via quamquam dimidio brevior est quam illa,
a plerisque tamen viatoribus vitari solet, propterea
quod aliquanto magis ardua est.
8. In domibus civium locupletiorum plus auri
argentique et plures res pretiosas invenerunt quam
speraverant.
9. Paucis mensibus post finem belli Punici secundi
Italia eruptione Vesuvii montis maxima sollicitata
est.
10. Propter pessimam valetudinem complures dies domi
manere coactus plurimos libros legi, quos si valerem
numquam legissem.
Kijk na: KLIK HIER.
1.
Priore anno Romam migravit.
2. in interioribus urbis partibus
3. Libros deteriores legis.
4. Utra urbs propior est?
5. Infimo loco natus est.
6. Mors servitute potior est.
7. ultimi terrae nostrae populi
8. Prima luce in forum venit.
9. die feriarum supremo
10. primum ac potissimum est
11. In summo colle pugnatum est.
(N.B. Idiomatisch gebruik van summus: summus mons = de
top van de berg.)
12. Ex loco superiore descendit.
13. In oppido proximo habitat.
Kijk na: KLIK HIER.
Lees
de tekst eerst door; zoek op wat je niet meer weet en
schrijf dan de vertaling op.
Kijk je vertaling na mbv. het antwoordmodel [opent in nieuw
venster].
Romani
cum ingenti iubilatione Horatium victorem accipiunt,
praesertim cum de victoria iam desperavissent.
Princeps Horatius urbem intravit, dum trigemina spolia
prae se gerit.
Ei soror virgo, quae desponsa uni ex Curiatiis fuerat,
obviam venit et multis cum lacrimis nomine sponsum
mortuum appellat. Movet ferocis iuvenis animum
comploratio sororis in victoria sua tantoque gaudio
publico. Itaque gladium destringit en transfigit
puellam, dum increpat: 'Discede hinc cum amore sponsi
mortui, tu immemor fratrum mortuorum, immemor fratris
vivi, immemor patriae!'
Propter hoc facinus atrox Horatius, quamquam magna
eius merita erant, tamen in ius raptus est ad regem ,
qui populo iudicium permisit. In eo iudicio moti sunt
cives maxime a Publio Horatio patre, qui proclamavit
se putare filiam suam iure necatam esse oravitque ne
se orbum liberis facerent. Non resistunt cives
lacrimis patris et absolvunt iuvenem magis admiratione
virtutis quam iure causae.
Nec diu pax Albana mansit propter proditionem Metti
Fufetii, regis Albani. Postquma de proditore
supplicium sumptum est, Alba urbs diruta et populus
Albanus Romam migrare coactus est.
Sic Roma urbs Albae ruina crevit civiumque numerus
duplicatus est.